Disleksi Aslında Bir Hediyedir
Disleksi artık sıkça duyduğumuz durumlar arasında. Öğrenme bozuklukları arasında en çok rastlanılanı olduğu için tüm dünyada yaygın biçimde kullanılır, konu öğrenme bozukluğu olduğunda. TMS Clinic hekimlerinden Dr. Latif Gülpınar’a Disleksi’yi, belirtilerini, teşhis ve tedavi yöntemlerini sorduk.
Dr. Latif Gülpınar: “Dislektiklerde görülen sorunlar bir hediyedir aslında. Bu görüş, dislektiklerin bu yetersizliklere rağmen başarılı olmadıklarını, aksine bu farklılıklardan dolayı başarılı olduklarını savunmaktadır.”
Disleksi görülen bireylerin aslında öğrenme kapasitesi olmasına rağmen kendilerine uygun öğrenme yollarına ulaşamadıkları için okuma, yazma ve heceleme, imla ve/veya matematikle sorunları var. Disleksik bireyler bunları öğrenebilir, ancak genellikle bu problemlerin üstesinden gelmek için özel eğitime ihtiyaç duyarlar. Yetenekli ve üretken zihinlere sahip bu bireylerin öğrenmelerinde bir farklılık söz konusudur. Dr. Latif Gülpınar öğrenme güçlüğünün alt dalı olan Disleksi hakkında önemli bilgiler verdi.
Disleksi Nedir?
Dr. Latif Gülpınar “Disleksi; Okuma Bozukluğu olarak Öğrenme Bozuklukları içinde tanımlanır. Diğer öğrenme bozuklukları; Matematik Bozukluğu ve Yazılı Anlatım Bozukluğudur. Disleksi; en sık görülen tip olduğu için öğrenme bozukluğunun tanımlanmasında dünyada genel olarak kullanılan bir terim haline gelmiştir. Disleksi, zeka eksikliğinden ya da öğrenmeme arzusundan kaynaklanmaz; uygun öğretim yöntemleri ile disleksi olan öğrenciler başarılı bir şekilde öğrenebilirler. Disleksi, entelektüel düzeyde insanlarda da görülür. Disleksi olan insanlar çok başarılı olabilir. Genellikle sanat, bilgisayar, tasarım, tiyatro, elektronik, matematik, mekanik, müzik, fizik ve spor gibi alanlarda yeteneklidirler.” diyerek toplumda sıkça duyulan ve tam anlaşılmayan bu önemli konuya açıklık getiriyor.
Disleksi, ilk kez İngiliz Doktor W.P Morgen tarafından 1896 yılında tanımlanmıştır. Morgen’a göre Disleksi “Doğuştan kelime körlüğüdür.”
İlk olarak yapılan bu tanımlamadan sonra günümüze kadar birçok disleksi tanımı yapılmıştır.
Avrupa Disleksi Derneğine göre disleksi tanımı “Disleksi ;okuma, heceleme ve yazma becerilerini edinmede nörolojik kökenli bir farklılıktır.”
Disleksi, zeka düzeyi “normal veya normal üstü” olan,”okuma hızı,okuma kalitesi,okumayı öğrenme hızı,okuduğunu anlama- anlatma becerisi” yaşıtlarına ve zekasına kıyasla; beklenenin altında olan okuma bozukluğunun genel adıdır.
Belirtileri Nedir?
Çocuğunda disleksi olup olmadığını merak eden veliler için ipuçları veren Dr. Gülpınar “Velilerimiz öncelikle internetten gördükleri gibi değil uzman görüşü ışığında hareket etmelidir. Uzman tarafından, kişiye uygun tanı konulması gerekir. Genel özelliklerine bakacak olursak, kelimeleri tersten okuma, kelimeleri atlama, heceleri atlama, heceleri karıştırma, harfleri karıştırma, duraksayarak okuma gibi okuma güçlüğü çeker, dislektikler. Yazı yazmak istediklerinde harfleri ters yazmaları, bazı harflerle rakamları karıştırmaları, kısacası birbirine benzer sembolleri karıştırıp hatalı kullanmaları olasıdır. Örneğin; “E” harfini ters yazabilir veya “E” yerine “3” rakamını kullanabilirler. Özellikle küçük “d” harfi ile “b” harfi, noktalı harflerle noktasız harfler sıklıkla karıştırılır. Öğrenme bozukluğu – Öğrenme güçlüğü: Basit komutları takip edemeyip öğrenme güçlüğü yaşayabilirler. Örnek: Sağını, solunu karıştırabilir, ayakkabılarını ters giyebilirler. Bu gibi durumlar yaşıtlarından geri kalmalarına sebep olur.” dedi.
Disleksi Olan Kişilerin Güçlü Yönleri Nelerdir?
Disleksi olan kişilerin daha yaratıcı düşünceye sahip olduğunu belirten Dr. Latif Gülpınar “Dislektikler farklı davranış ve problem türlerine sahip karışık bir gruptur. Bu nedenle belirtilen bu davranışların tamamı bir bireyde bulunabileceği gibi, bir kısmı da görülebilir. Okuma ya da diğer akademik alanlarda sorun yaşamalarına rağmen pek çok insana göre olumlu yönleri de vardır. Bu nedenle dislektiklerde görülen sorunlar bir hediyedir aslında. Bu görüş, dislektiklerin bu yetersizliklere rağmen başarılı olmadıklarını, aksine bu farklılıklardan dolayı başarılı olduklarını savunmaktadır.” diyerek sözlerini tamamladı.
Disleksi Nasıl Tedavi Edilir?
Bir hastalık değil gelişimsel bir sorun olduğu için tedavi yerine telafi veya düzelmesi mümkün mü diye sorulması daha doğrudur. Özel eğitimle büyük oranda düzeltilebilir. Yaş olarak ne kadar erken fark edilirse o kadar kolay giderilir. Fakat teşhis konusunda işinin ehli uzmanlara danışılmalı ve dikkatli şekilde iyice araştırılmalıdır. Çünkü yanlış teşhis düzeltici yaklaşımları engelleyeceği için en azından gecikmeye yol açar. Bu gecikme süresi içinde dislektik bireyin kendine saygısı ve öğrenme motivasyonu düşebilir. Bu durumda soruna psikolojik etkenler eklenir. Bu etkenlerin sayısının ve şiddetinin artması, okula, öğrenmeye ve öğretmene karşı olumsuz bir tutuma ve sorunun şiddetlenip kalıcı olmasına yol açabilir. Disleksi olgularının çocukluk ve ergenlikte fark edilmemesi, okul ve öğrenmeye karşı isteksizliğe ve giderek yetenek ve kapasitesiyle uyuşmayan meslek ve yaşam tarzı tercihlerine yol açabilir.
